Awokado – cudowny owoc

Awokado (Persea Scheffer) to daleki kuzyn gruszki, nazywany też smaczliwką. Pochodzi z Ameryki środkowej i południowej, gdzie występuje naturalnie, wiecznie zielone drzewo z rodziny wawrzynowatych. Przez tysiące lat dostarczało pokoleniom tubylców odżywczego pożywienia. Z uwagi na liczne pozytywne właściwości awokado jest stosowane nie tylko jako smaczny składnik potraw, lecz również kosmetyków. Na chwilę obecną znanych jest około 400 odmian tego owocu na świecie, w Polsce zaledwie 20. Najczęściej dostępnymi są Awokado Hass i Fuerte.
Odmiany te, niewiele różnią się pod kątem właściwości, a ich zasadnicza różnica polega na kolorze skórki; Fuerte – zielona, Hass – czarnoskóre, posiada zdecydowanie intensywniejszy smak niż Fuerte. Pomimo tego, że zawierają dużo kalorii, są to kalorie pełne wartości odżywczych. Zdrowotne właściwości były znane już w starożytności przez Azteków i Inków, m.in. do leczenia zębów.

W 100 g tego zielonego owocu znajdują się: kalorie (221 kcal), błonnik (6,3 g), węglowodany (0,4 g), tłuszcze (23,5 g – w tym znaczny udział tłuszczów jednonienasyconych), białka (1,9 g), woda (66%), witaminy: A, B1, B2, C, E (bogate źródło), PP, K i H, kwas pantotenowy oraz minerały: wapń, potas i fosfor.
Awokado najczęściej wykorzystywane jest w kuchni, ze względu na zawartość łatwo przyswajalnych, nienasyconych tłuszczy, które polecane są w szczególności osobom chorującym na miażdżycę, nadciśnienie oraz w celu uzupełnienia diety.

Owoc ten znajduje szerokie zastosowanie w kuchni etnicznej:

• Wegetariańskie sushi (Japonia/Kalifornia);
• Pasta z awokado (guacamole, Meksyk);
• Napoje mleczne z awokado i lodem (vitamina de abacate, Brazylia).

Awokado, powinno znaleźć się w diecie każdego człowieka. Oto kilka korzyści zdrowotnych przemawiających za tym stwierdzeniem:

1. Zawiera więcej potasu niż banany – potas jest składnikiem odżywczym, który pomaga utrzymać równowagę wodno-elektrolitową organizmu. Niedobory tego pierwiastka występują u wielu ludzi. Wiele badań wykazało, że wysoki niedobór potasu związany jest z wysokim ciśnieniem, zawałem serca, udarem mózgu, uszkodzeniem nerek.
2. Zdrowe serce – bogactwo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w awokado, które budują zdrowe serce oraz pomagają obniżyć ciśnienie krwi. Badania kliniczne potwierdzają obniżenie LDL „złego cholesterolu”(nawet o 22%) dzięki zawartości fitoskładnika beta sitosterolu i triglicerydów, a także wzrost HDL „dobrego cholesterolu”(nawet o 11%). Zawartość naturalnego kwasu foliowego i witaminy B6 pomagają regulować homocysteinę, której nadmiar może powodować zły stan serca.
3. Zdrowy metabolizm i utrata wagi – zawartość składników odżywczych i enzymów zmniejsza stany zapalne w żołądku, ułatwiając wchłanianie karotenoidów i substancji odżywczych. Zapewnia uczucie sytości i zapobiega podjadaniu między posiłkami. Badania przeprowadzone w 2013 roku przy udziale osób z nadwagą, które jadły połowę awokado na obiad, miały o 40% mniejsze łaknienie na kolejne 3 godziny. U niektórych uczestników badania uczucie sytości utrzymywało się przez 5 godzin.
4. Tłuszcze zawarte w awokado pomagają przyswajać składniki odżywcze – poza dostarczaniem substancji odżywczych do organizmu, bardzo ważna jest ich przyswajalność. Badania wykazały, że awokado zwiększa absorbcję m.in. witaminy K, A, D, E, karotenoidów (przeciwutleniacze). Dlatego też, dobrze jest dodawać awokado do sałatek lub innych dań. Inne badania wykazały, że dodanie awokado lub oleju z awokado do sałatek zwiększa absorbcję przeciwutleniaczy od 2,6 - 15 krotnie.
5. Zdrowy mózg – zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 i naturalnej witaminy E przeciwdziała chorobie Alzheimer’a, a nawet sprzyja jej cofaniu we wczesnym stadium rozwoju. Dr Daniel G. Amen, w programie “Change Your Brain, Change Your Life” (zmień swój mózg, zmień swoje życie) zaleca spożywanie awokado, jako jednego z czołowych składników dla zdrowia mózgu, który pomaga zapobiegać wspomnianej chorobie.
6. Ochrona oczu – zawartość antyoksydantu – luteiny (przeciwutleniacz) chroni oczy, zmniejsza ryzyko zaćmy, osłabienia wzroku i zwyrodnienia plamki żółtej.
7. Zapobieganie nowotworom – Kilka badań potwierdza, że składniki zawarte w awokado mogą korzystnie wpływać na hamowanie wzrostu komórek nowotworowych prostaty oraz piersi, a także zmniejsza skutki uboczne chemioterapii w limfocytach ludzkich.
8. Działanie przeciwzapalne – obfitość fitozwiązków – polifenole i flawonoidy znane są z właściwości przeciwzapalnych. Badania pokazują, że substancje te zmniejszają symptomyosteoporozy.
9. Zdrowy rozwój płodu – awokado jest bogactwem naturalnego kwasu foliowego, który odpowiada za zdrowy rozwój płodu, dlatego też, zalecany jest kobietom w ciąży. Wielu ekspertów uważa, że syntetyczne pozyskiwanie tego kwasu jest problemem, zalecają oni korzystanie z naturalnych folianów. Foliany, zmniejszają także ryzyko udaru.
10. „Mistrz Antyoksydantów” – potoczna nazwa z języka angielskiego (Master Antioxidant). Wykazuje skuteczne działanie przeciwstarzeniowe, dzięki zawartości glutationu. Wspiera on układ nerwowy i wątrobę, oraz ułatwia przyswajanie innych przeciwutleniaczy w organizmie.
11. Równowaga poziomu cukru we krwi – awokado zawiera dużą ilość rozpuszczalnego błonnika, który pomaga zapobiegać skokom poziomu cukru we krwi. Z kolei zawartość jednonienasyconych kwasów tłuszczowych zapobiega lub odwraca odporność insulinową, która jest jedną z przyczyn cukrzycy typu II.
        Należy zwrócić uwagę, że pestka awokado zawiera ponad dwukrotnie więcej przeciwutleniaczy, niż pozostała część owocu. Dowodzą temu badania przeprowadzone przez Narodowy Uniwersytet w Singapurze. Ponadto, tak jak miąższ, pestka pozytywnie wpływa na układ krwionośny, pracę serca, mózg, odpowiedni poziom cukru, itd. Jest idealna dla kobiet, gdyż poza pozytywnym wpływem na kondycję cery, włosów i paznokci jest w stanie złagodzić PMS (działa rozkurczowo na mięśnie).

Jak poradzić sobie z pestką – czyli jak ją zjeść?

Pestkę awokado, najlepiej wysuszyć w nasłonecznionym miejscu, tak aby można ją było sproszkować. W tym celu, można użyć plastikowego woreczka i młotka, blendera, młynka do kawy, moździerz lub po prostu zetrzeć ją na tarce. Proszek tan nadaje się do wielu potraw, posiada charakterystyczny, lekko goryczkowy posmak. Może być stosowany jako dodatek do zup, sałatek, kanapek, pieczeni, koktajli i wielu innych.

Nie tylko smak, ale i upiększenie

W kosmetologii oraz medycynie wykorzystywany jest olej z awokado, który najczęściej pozyskiwany jest z wysuszonego miąższu, poprzez tłoczenie na zimno bądź macerację świeżej miazgi z wodą i odwirowanie. Jego kosmetyczne, wielokierunkowe wykorzystanie przejawia się w właściwościach ochronnych – chroni naturalny czynnik nawilżający (NMF), chroni także, przed utratą wody tworząc na powierzchni skóry ochronny film. Ponadto, zawartość witaminy E i karoten wzmacniają barierę tłuszczową, wpływając na lipidy i lipoproteiny błon biologicznych. Dogłębnie nawilża skórę i łagodzi podrażnienia , a nadto ją regeneruje. Wykorzystywany jest w kosmetykach z przeznaczeniem do cery suchej, dojrzałej, popękanej i uszkodzonej. Szybko się wchłania, wykazuje właściwości penetrujące, zmiękczające, promieniochronne oraz wyrównuje koloryt skóry. Pomocny także przy łuszczącej się skórze i podrażnionej. Zapobiega wypadaniu włosów i łupieżowi, dlatego wykorzystywany jest do masażu skóry głowy, a także do masażu ciała (ujędrnia, regeneruje, łagodzi i uspokaja). Idealnie sprawdza się jako naturalny, domowy kosmetyk.
Kupując warzywa lub owoce coraz częściej zastanawiamy się jakiego są pochodzenia, a przede wszystkim czy są genetycznie modyfikowane. Environmental Working Group (EWG) – amerykańska organizacja ekologiczna potwierdza, że awokado jest owocem, w którym prawie nie wykrywa się pozostałości pestycydów. W związku z tym, bez obaw możemy używać awokado do celów konsumpcyjnych, jak i kosmetycznych.

Kilka ekstra informacji:

• Aztekowie nazywali awokado „maślanym owocem” a Inkowie uznawali go za afrodyzjak;
• Wykorzystywane było już 7000 lat p.n.e.;
• Dodanie soku z cytryny zapobiega brunatnieniu miąższu owocu;
• Liście i kora z młodych gałązek drzewa pobudzają menstruację oraz mogą wywołać aborcję;
• Liście awokado posiadają właściwości wiatropędne – pomocne przy wzdęciach;
• Skórka z owocu jest pomocnym środkiem do wypędzania robaków;
• Olej z pestek awokado wykazuje działanie trujące dla zwierząt;
• Osoby uczulone na lateks (rękawiczki lateksowe, strzykawki, taśmy, prezerwatywy) powinny unikać awokado, gdyż mogą reagować alergicznie po jego spożyciu;
• Duża zawartość potasu może zwiększać krzepliwość krwi, dlatego osoby zażywające leki rozrzedzające krew powinni unikać awokado.
• Naukowcy z Uniwersytetu Waterloo zauważyli, że jedne z lipidów znajdujących się w awokado zwalczają zmienione nowotworowo komórki macierzyste – eliminują główną przyczynę ostrej białaczki szpikowej. Dla potwierdzenia konieczne są badania kliniczne.
• Badania z 2013 roku opublikowane w Nutrition Journal udowodniły, że po spożyciu awokado ludzie są o 23% bardziej zadowoleni.